Menu główne:
Sołecka wieś Kielno położona jest na pograniczu ziemi wejherowskiej i kartuskiej. Północne wsie parafii kieleńskiej należały pierwotnie do starostwa puckiego, później do powiatu morskiego (wejherowskiego), a południowe do Gdańska, starostwa mirachowskiego i powiatu kartuskiego. Osada powstała na skrzyżowaniu dwóch przecinających się tu szlaków komunikacyjnych: drogi gdańskiej, łączącej Gdańsk ze Szczecinem i drogi królewskiej, prowadzącej z nadmorskich kęp przez Koleczkowo, Brzozówko, Warzno w głąb kraju. Rozlokowała się na południowo-
Gdy dojeżdżamy drogą gdańską od strony Oliwy, jeszcze na płaskowyżu po prawej stronie mijamy kapliczkę maryjną, którą kazał wybudować — jak niesie wieść gminna — ewangelicki właściciel dóbr kieleńskich senior Dix. Uległa ona kilkakrotnie profanacji, była niszczona i odbudowywana. Za kapliczką w kierunku północno-
Droga gdańska, obecnie ul. Oliwska, od wspomnianej kapliczki schodzi głębokim jarem — wykopem, wykonanym w latach siedemdziesiątych XIX w. przez jeńców francuskich, do centrum wsi nad jezioro Mulk. Po stronie północno- położony jest kościół, od dawna zaliczany do chronionych zabytków sakralnych. Zarówno kościół jak i cmentarz przez ostatnie 20 lat za obecnego księdza Franciszka Rompa został gruntownie odremontowany. Za kościołem, bliżej jeziora, stoi plebania.
Po stronie południowo-
Po lewej stronie wąwozu (skrzyżowanie ul. Oliwskiej z Królewską) znajduje się dawna kuźnia Robakowskiego (obecnie kwiaciarnia), z dobudowanym nad nią mieszkaniem. Za budynkiem tym odchodzi w lewo ul. Królewska na wzgórze zamkowe grodzisko, do „brentuzu” i zabudowań towarzyszących. Za tą drogą przy ul. Oliwskiej znajduje się kiosk „Ruchu”, a za nim piętrowy budynek, w którym zaraz po ostatniej wojnie mieściła się poczta, sklep GS-
W nieistniejącym już budynku po przeciwnej stronie ul. Oliwskiej była dawniej piekarnia i sklep Taubów, przez pewien czas miał tu swoją siedzibę Bank Ludowy, był tam też sklep spożywczy, a także przemysłowy. W XX w. budynek został przebudowany i w części istniejącej mieściła się filia Gminnej Biblioteki Publicznej im. ks. dra Leona Heyke, dawniej samodzielna placówka GRN w Kielnie, którą przez lata prowadzi Salomea Philipp. Po przeniesieniu biblioteki do Domu Kultury, w pomieszczeniach tych przez pewien czas był gabinet stomatologiczny.
W dawnych czasach po obu stronach szosy i na podjeździe do kościoła handlarze odpustowi i jarmarczni rozkładali na straganach i na ziemi swoje towary podczas większych zgromadzeń ludności, jak odpusty, rekolekcje, jarmarki, święta narodowe.
Za wspomnianym wcześniej budynkiem szkolnym i następnym mieszkalnym, po tej samej stronie ul. Oliwskiej, stoi dawna siedziba policji, później milicji, z dobudowanym po ostatniej wojnie aresztem. Hitlerowcy wybudowali oddzielny areszt za posterunkiem, w którym więziono wielu miejscowych Kaszubów. Następny ceglany dom, to dawna karczma Lehmana z tradycyjną salą zabawową. W tym budynku w latach pięćdziesiątych i sześćdziesiątych mieściło się biuro Gromadzkiej Rady Narodowej. W latach 60 w budynku tym swój warsztat też miał szewc. W następnym piętrowym budynku był przed wojną sklep bławatny i kolonialny, a po wojnie sklep towarów tekstylnych Gminnej Spółdzielni „Samopomoc Chłopska”, obecnie znajduje się tu sklep spożywczych.
Za wąwozem w prawo od ul. Oliwskiej odchodzi obecna ul. Jeziorna, do lasku zwanego Dąbrówką, która następnie łączy się z ul. Partyzantów Koleczkowskich. W miejscu połączenia tych dróg stoi granitowa kapliczka z figurą Matki Boskiej Różańcowej i z krzyżem wmontowanym w zwieńczenie dachu. Według uzyskanych wypowiedzi mieszkańców pobliskiego Brzozówka została ona wybudowana w 1946 r. przez mieszkańca tego osiedla Jana Hirscha. Na początku ul. Jeziornej, u podnóża wzgórza kościelnego, do czasów przebudowy wąwozu, stała na postumencie biała figura Matki Bożej Królowej Korony Polskiej. Ustawiono ją w miejscu mogił żołnierzy z okresu wojen napoleońskich. Została ona ufundowana przez parafian w okresie międzywojennym ks. Władysławowi Szypniewsikiemu z okazji 25-
Za figurą, w miejscu gdzie jeszcze zaraz po drugiej wojnie światowej, stał ceglany dom służby kościelnej, rada parafialna urządziła parking dla samochodów. W budynku służby kościelnej mieszkał organista Zawadzki, po nim Bandziung, grabarze i zakrystianie Mrozk i Hallmann. Drugi parking powstał za murem otaczającym kościół od strony jeziora, na placu przed budynkiem plebanii. W tym miejscu mieściło się obszerne podwórze z zabudowaniami gospodarczymi należącymi do proboszcza. Przed pierwszym parkingiem przy ul. Jeziornej usytuowane są w pawilonie handlowym dwa sklepy, dawniej geesowskie, obecnie prywatne. W odległości niespełna pół kilometra, po tej samej stronie ulicy, znajdują się zabudowania Lecznicy Zwierząt z dziś nieczynną agronomówką. Tuż przed Dąbrówką usadowiła się baza maszynowa, początkowo kółka rolniczego, a obecnie Rolniczej Spółdzielni Produkcyjnej „Jantar”, która ma również swoje obiekty i grunty w Warznie i Bojanie. W centrum Kielna, m.in. w pomieszczeniach obecnego sklepu Sabat znajdowała się karczma Cząstkiego z dawnym zajazdem. Po drugiej wojnie światowej uruchomiono w budynku tym sklep prywatny, później geesowski i zlokalizowano biura tworzącej się Gminnej Spółdzielni „Samopomoc Chłopska”. W końcu pomieszczenia handlowe zamieniono po przeróbce na mieszkania. Sala przykarczemna stała się po wojnie świetlicą prywatną, następnie „Samopomocy Chłopskiej”, pomieszczeniem klubowym Robotniczej Spółdzielni Wydawniczej Prasa—Książka—Ruch z bufetem. W tym samym czasie z sali korzystał Związek Młodzieży Wiejskiej, który w drodze zorganizowanego konkursu nadał jej nazwę "Remus" Później była w tym miejscu kawiarnia „Sabat”, w końcu sklep spożywczy o tej samej nazwie.
Przy karczmie od strony ulicy stała stajnia-
Od zabudowań pokarczemnych ul. Oliwska ostrymi zakrętami, omijając Gościniec pod Strzechą, na którego miejscu kiedyś było gospodarstwo Państwa Kustusz, schodzi nad polodowcowe jezioro Mulk. W obniżeniu za zakrętem, pod szosą przepływa struga Kielónka, zwana też Mulk, której wody niegdyś byłv wykorzystywane do poruszania koła młyńskiego. Za strugą, nad brzegiem jeziora, znajduje się przystanek PKS. W niewielkiej odległości za przystankiem nad jeziorem przed wielu laty znajdował się budynek znanego działacza kieleńskiego, nieżyjącego Józefa Sikorskiego. W jego budynku przed wojną mieściła się kolejna karczma z szyldem: „Wyszynk piwa, wina i miodu’’. Miał tu też swój sklep bławatny -
Przed Ośrodkiem Zdrowia, po stronie jeziora, powstało osiedle domów jednorodzinnych. W jednym z nich, tuż obok Ośrodka Zdrowia, przez wiele lat mieszkał kieleński poeta i pisarz, autor kaszubskiej monografii Kielna, Alojzy Nagel. Od Ośrodka Zdrowia, drogą dalej gruntową wznosi się na górujący nad jeziorem płaskowyż, na którym odkryto cmentarzysko kultury wschodniopomorskiej. Droga ta prowadzi bokiem jeziora Marchowy do Koleczkowa. Od Ośrodka Zdrowia, przed krzyżem przydrożnym, wykonanym przez Kreftę z Brzozówka w 1975 r., odchodzi ul. Szkolna łącząca się na północnym krańcu Kielna z ul. Oliwską w miejscu, gdzie kiedyś stała kuźnia Hewelta. Naprzeciw niej stała kiedyś chata kaszubska o konstrukcji ryglowej. Przy wspomnianej ul. Szkolnej znajduje się dziś oprócz szkoły i przedszkola wiele sklepów. Na wysokości szkoły od ul. Oliwskiej stoi stary budynek szkolny, przerobiony na mieszkania dla nauczycieli. Jeszcze nie tak dawno od ulicy zabezpieczały go kamienne mury, tak charakterystyczne kiedyś na Lesókach. Na północnym krańcu wsi następuje rozwidlenie dróg: w kierunku południowym do Czeczewa prowadzi ul. Strażacka, w kierunku zachodnim do Kowalewa ul. Leśna, a ul. Oliwska skręca na północ. W narożniku pomiędzy ul. Leśną a Strażacką, w miejscu dawnej skromnej remizy strażackiej, oddany został do użytku w 1988 r. Dom Strażaka z ulokowanym na piętrze Wiejskim Domem Kultury, a obecnie także z biblioteką. Naprzeciw tego obiektu, pomiędzy ul. Oliwską a Leśną stoi krzyż przydrożny z wyrytą datą 1933. Za Domem Strażaka za terenem Stacji Paliw stoi budynek dawnej filii Państwowego Ośrodka Maszynowego w Bolszewie, którą na początku lat siedemdziesiątych przejęła Spółdzielnia Kółek Rolniczych, którą kierował przez kilka lat prezes Gerard Białas. Jest to zespół warsztatów, magazynów i biur, w którym mieścił się również Zakład Usług Mechanizacyjnych. Po bankructwie SKR baza przeszła w ręce prywatne. Od ul. Strażackiej naprzeciw zabudowań byłej SKR odchodzi droga o nawierzchni asfaltowej do Warzna.
Za skrzyżowaniem ul. Oliwskiej ze Strażacką -